Związek Zawodowy Pracowników Ruchu Ciągłego ZA Puławy SA

Ocena „Strategii restrukturyzacji i prywatyzacji
Dodane przez bosman dnia 15.03.2006 02:34:39

W dokumencie „Strategia dla przemys�u chemicznego w Polsce do 2010 r.” Rada Ministr�w postawi�a Nafcie Polskiej zadanie opracowania programu dzia�a� dla zrealizowania trzech podstawowych cel�w:
- gospodarczego, czyli stworzenia warunk�w stabilnego rozwoju przedsi�biorstw,
- spo�ecznego, sprowadzaj�cego sie do przeciwdzia�ania szkodliwym tendencjom na rynku pracy i stworzenia mo�liwo�ci jego rozwoju,
- makroekonomicznego, a wiec d��enia do zr�wnowa�enia bilansu handlu zagranicznego w sektorze chemicznym.
Strategia restrukturyzacji i prywatyzacji sektora WSCh mia�a zawiera� m.in.: analiz� �wczesnej sytuacji przedsi�biorstw WSCh, w tym: analiz� prawn�, stanu �rodowiska naturalnego, ekonomiczno - finanowa, a tak�e ocen� sytuacji spo�ecznej i prognoz� w �wietle realizacji programu restrukturyzacji, analiz� produktow� i technologiczn� producent�w, analiz� rynkow�, okre�laj�c� mo�liwe obszary wzrostu gospodarczego, uwzgledniaj�c� regulacje Unii Europejskiej, analiz� innych podmiot�w z punktu widzenia ich roli w restrukturyzowanym sektorze, scenariusz restrukturyzacji i konsolidacji produktowej w sektorze, zawieraj�cy:
- wariantowe programy rozwoju poszczeg�lnych podmiot�w sektora, zarys programu restrukturyzacji produktowej w zakresie g��wnych produkt�w,
- koordynowany program rozwoju podstawowych produkt�w sektora (inwestycje, sie� sprzeda�y, �rodki na inwestycje, badania i rozw�j),
- okre�lone kierunki rozwoju sektora WSCh, le��ce poza sektorem (dostepno�� i regulacje cen gazu, budowy ruroci�g�w),
- koszty restrukturyzacji i �r�d�a ich pokrycia,
- analiz� i program dzia�a� w celu pozyskania pomocy finansowej na m.in. pomoc w restrukturyzacji zatrudnienia,
- okre�lenie strategii prywatyzacji.
Z analizy dokumentu opracowanego przez Naft� Polska wynika przede wszystkim to, �e ... niezbyt starannie wykona�a ona na�o�one w�wczas na ni� zadania – tylko cz�� zada� na�o�onych na ni� przez �wczesny rz�d zosta�o uwzgl�dnione w„Strategii..”. Co prawda uwzgl�dniono trzy podstawowe cele z tym, �e cel spo�eczny z drugiego miejsca spad� na ostatnie, co – jak pokaza�o �ycie – mia�o odzwierciedlenie w praktyce. Strategia, w cz�ci po�wi�conej ocenie �wczesnego stanu firm sektora, zawiera�a jedynie dane o wynikach finansowych zak�ad�w z lat 2000 – 2003. Opr�cz tego, znalaz�o si� w niej kilka zdawkowych uwag na temat m.in. braku wzajemnych powi�za�, kr�tkich �a�cuch�w produktowych i dekapitalizacji maj�tku produkcyjnego oraz s�abej kondycji finansowej podmiot�w WSCh. I tak oto wed�ug Nafty Polskiej wygl�da�a analiza stanu firm... Ponadto w dokumencie zabrak�o rzetelnej analizy prawnej, stanu �rodowiska naturalnego czy jak�e wa�nej analizy sytuacji spo�ecznej – kr�tka wzmianka, �e wszystkie przedsi�biorstwa dzia�aj� w obszarach du�ego bezrobocia, nie mo�e byc uznana za tak� analiz�. Podobnie Nafta Polska potraktowa�a kolejne zadania Rady Ministr�w, tj. analiz� produktow� i technologiczn�, rynkow� czy te� analiz� innych podmiot�w, dzia�aj�cych w chemii (np. producent�w prywatnych).

Bardzo interesuj�cym okaza� si� zapis „Strategii...”, dotycz�cy niezb�dnych dzia�a� dora�nych, potrzebnych do realizacji programu. Ot� stwierdzono, �e realizacja strategii jest uwarunkowana podj�ciem zdecydowanych dzia�a� dora�nych w celu rozwi�zania problemu uzyskania por�wnywalnych do konkurent�w europejskich warunk�w zaopatrzenia w gaz ziemny. Wymaga�o to podj�cia dzia�a� przez administracj� pa�stwow� na kilku p�aszczyznach m.in. w�a�cicielskiej, administracyjnej i regulacyjnej. Tymczasem powszechnie znane s� zabiegi poprzedniego rz�du, maj�ce na celu utrwalenie monopoli. Jak wiadomo, �wczesna Rada Ministr�w zaakceptowa�a wniosek o przyznanie okresu przej�ciowego do 1 stycznia 2006 r., w zwi�zku z Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/55/WE, odno�nie dost�pu odbiorc�w przemys�owych do sieci gazowej, co utrwali�o monopol PGNiG. Zaniechano tak�e dzia�a� na rzecz dywersyfikacji �r�de� dostaw gazu, skutkiem czego cena gazu ziemnego utrzymywa�a si� przez d�ugi okres na poziomie najwy �szym na �wiecie. Kolejnych skutk�w �wczesnych zaniecha� Polska do�wiadczy�a w ostatnim okresie, po wstrzymaniu dostaw gazu przez Gazprom dla Ukrainy. A nale�y przypomnie�, �e nie by� to odosobniony przypadek w ostatnich latach.

Kolejnym kierunkiem dora�nych dzia�a� mia�y byc kroki podj�te w celu uzyskania pomocy publicznej na dokapitalizowanie i odd�u�enie przedsi�biorstw. Nie sprecyzowano, w jakiej wysoko�ci by�aby ona mo�liwa, jednak i tak takiej pomocy nie realizowano. Ponadto „Strategia...” zak�ada�a wariantowo utworzenie:
- sp�ki nawozowo-melaminowej (nawozy azotowe, fosforowe i melamina lub nawozy azotowe i melamina), lub
- sp�ki nawozowej z wy��czeniem sp�ki melaminowej.
Zak�ada�a ona tak�e wyodr�bnienie jednostek biznesowych i ich prywatyzacje – w przypadku ZAP by� to kaprolaktam. Uznano w�wczas za mo�liw� konsolidacj� jednostek biznesowych (kaprolaktam ZAP i kaprolaktam ZAT, z dominujaca pozycja Tarnowa). Dla grup produktowych o mniejszej warto�ci przychod�w Nafta Polska proponowa�a utworzenie ma�ych i �rednich przedsi�biorstw – np. w przypadku ZAP by�yby to zwi�zki nadtlenowe i wod�r wysokiej czysto�ci. „Strategia...” zak�ada�a tak�e mo�liwo�� konwersji wierzytelno�ci wobec PGNiG na akcje w sp�ce nawozowo-melaminowej lub nawozowej. Dodatkowo jednym z element�w strategii sta�y si� parki przemys�owe, kt�re do dzi� pozosta�y w sferze wczesnych projekt�w lub pobo�nych �yczen autor�w tego dokumentu.

Finansowanie „Strategii...” to ca�y szereg pomys��w, bez sprecyzowania
zr�de� i wielko�ci �rodk�w mo�liwych do pozyskania. Tworz�c ma�o precyzyjne zapisy, Nafta Polska wprowadzi�a dodatkowy element ryzyka dla firm sektora w rozmowach z bankami na temat kredytowania d�ugo- i kr�tkoterminowego
do tego stopnia, �e banki, czytaj�c zapisy typu „Podstawowym instrumentem restrukturyzacji zad�u�enia wobec bank�w b�dzie cz�ciowy wykup d�ugu (Czy�by przymusowy? – przyp. aut.) i konwersja na akcje prywatyzowanych przedsi�biorstw”, wp�dzi� w pop�och wi�kszo�� bank�w kredytuj�cych chemi�. Dalej dokument stwierdza�, �e przeprowadzone analizy wskazuj�, i� tylko wniesienie przez Skarb Pa�stwa akcji sp�ek w formie aportu do Nafty Polskiej mog�o zapewni� realizacj� podstawowych cel�w, w tym celu spo�ecznego. W tym miejscu nasuwaj� si� pytania: Jakie analizy na to wskazywa�y? Tego bowiem nie mo�na tego wyczytac z dokumentu... Ponadto, jaka by�a szansa
realizacji celu spo�ecznego bez szczeg�owej analizy sytuacji spo�ecznej? Nie mo�na przecie� uzna� za dog��bn� analiz� zapisu, i� „istnieje przerost zatrudnienia o oko�o 2400 os�b”.
Dlaczego Nafta Polska nie uj�a tych analiz w „Strategii..., mimo, �e zosta�a do tego zobowi�zana przez Rad� Ministr�w?

Podsumowuj�c: mimo wydatkowania sporych �rodk�w z bud�etu pa�stwa na przygotowanie „Strategii...”, dokument ten opiera si� na bli�ej niesprecyzowanych koncepcjach, ma�o precyzyjnych analizach, a przede wszystkim na nieprecyzyjnych zapisach w sferze mo�liwosci finansowania programu. Ponadto – jak pokaza�o �ycie – Nafta Polska nie by�a odpowiednim „operatorem strategicznym” dla wdra�ania tak s�abo przygotowanej strategii. Tym bardziej, �e znane s� z niedalekiej przesz�o�ci inne przypadki niekompetencji Nafty Polskiej wykazane w raportach Najwy�szej Izby Kontroli, dotycz�cych sektora paliwowego. Jednym z postulat�w wyborczych obecnie rz�dz�cych by�a ch�� likwidacji Nafty Polskiej. Takie g�osy cz�sto by�o s�ycha� tak�e na posiedzeniach komisji sejmowych. Jedno jest pewne, Nafta Polska, jesli nie likwidacji, to na pewno potrzebuje solidnej restrukturyzacji, gdy� dotychczas jej jedynym celem by�o uzasadnianie potrzeby istnienia.

Oceniaj�c ten dokument, celowo u�y�em s��w „by�”, gdy� w naszej ocenie – dokument ten nie spe�nia wymog�w i wyzwa� dnia dzisiejszego i jako taki powinien trafi� do kosza. Kolejnym argumentem, przemawiaj�cym za opracowaniem nowej strategii dla sektora WSCh jest to, i� oba te dokumenty
tj., zar�wno „Strategia dla przemys�u chemicznego w Polsce do 2010 r.”, jak i „Strategia restrukturyzacji i prywatyzacji sektora WSCh”, powsta�y w odmiennej rzeczywisto�ci gospodarczej i politycznej. Zosta�y one stworzone przed wejsciem Polski do Unii Europejskiej, a firmy, majace podlega� restrukturyzacji w tym czasie, przesz�y inn� ni� wskazano w „Strategii...”, drog� przemian. Ponadto zbyt p�ytkie potraktowanie w tych dokumentach
celu spo�ecznego, w aspekcie budowania �adu spo�ecznego, opartego – wed�ug deklaracji partii rz�dz�cej – o solidarno�� spo�eczna, ca�kowicie dyskwalifikuje dokument opracowany w Nafcie Polskiej, natomiast w przypadku strategii rz�dowej nakazuje wnie�� poprawki, uwzgl�dniaj�ce wymienione aspekty spo�eczne.

Zbigniew Tkaczyk