Związek Zawodowy Pracowników Ruchu Ciągłego ZA Puławy SA

Rz�d jeszcze w tym roku mo�e wskaza� nabywc� pu�awskich Azot�w. Na sprzeda� skarb pa�stwa wystawi od 10 do 50,67 proc. udzia��w w tej jednej z najwi�kszych firm chemicznych. - Czekamy na rekomendacje doradcy co do oceny z�o�onych ofert w Pu�awach - m�wi Adam Leszkiewicz, wiceminister skarbu pa�stwa.

To w�a�nie Leszkiewicz spowodowa�, �e do wy�cigu prywatyzacyjnego przyst�pi�a sp�ka pracownicza Chemia-Pu�awy. - Na jednym ze spotka� prosili�my wiceministra skarbu pa�stwa, �eby rz�d nie sprzedawa� ca�ych Pu�aw i zostawi� sobie pakiet kontrolny. Odpowiedzia� nam, �e „je�li chcecie bra� udzia� w grze, to za��cie sp�k� i przedstawcie ofert� kupna”. To za�o�yli�my - m�wi prezes sp�ki Chemia-Pu�awy Rafa� Nowak, ekonomista i starszy specjalista ds. taryf w pu�awskich Azotach.

Jeszcze wiosn�, kiedy by�o wiadomo, �e w tym roku rozstrzygnie si� przysz�o�� Pu�aw, sze�� zwi�zk�w zawodowych usiad�o do rozm�w na temat kupna firmy. Za ka�dy udzia� pracownicy musieli zap�aci� 100 z�. Powo�ali sp�k� pracownicz� Chemia-Pu�awy. W zarz�dzie jest przedstawiciel ka�dego ze zwi�zk�w. Na razie sp�ka ma 29 udzia�owc�w. W kolejce na przyj�cie czeka kolejnych 780.

- Chodzi o to, �eby firm� przej�a sp�ka pracownicza, a nie kapita� zagraniczny, kt�ry restrukturyzacj� rozumie g��wnie przez zwolnienia - m�wi Nowak. - Je�li zak�ad kupi �wiatowy koncern, to mo�e zrobi� z firm�, co chce. Po co mu ksi�gowo�� w Pu�awach, jak dla ca�ego koncernu pracuje taki dzia� np. pod Krakowem? Po co laboratorium, je�li ma w�asne? Po co ekipa remontowa, je�li koncern ma w�asn�, lotn� obje�d�aj�c� ca�y kraj? To oznacza zwolnienie w ZA od razu 600 os�b - argumentuje.

Kapitalizm z ludzk� twarz�

Prywatyzacja przez sp�k� pracownicz� to w Polsce nadal nowo��. Kiedy tylko pojawi�a si� informacja, �e za�oga chce kupi� Pu�awy, g�os zabrali eksperci. - W Europie Zachodniej sp�ki pracownicze pokaza�y, �e s� bardziej odporne na kryzys oraz bardziej ni� zwyk�e sp�ki inwestuj� w nowe miejsca pracy. W Polsce nie ma klimatu dla sp�ek pracowniczych - uwa�a na przyk�ad prof. Pawe� Ruszkowski i dodaje, �e g��wn� przeszkod� s� pieni�dze. - Pracownicy nie maj� pieni�dzy na analizy sp�ek, o kt�re zabiegaj�, nie s� w stanie ud�wign�� procesu.

Inni m�wi�, �e jak wielki koncern poka�e, �e ma zaplecze kapita�owe i dysponuje technologi�, to pracownicy s� bez szans.

Nowaka takie opinie na pocz�tku denerwowa�y. Teraz �miesz�: - "Eksperci", kt�rzy si� z nas wy�miewaj�, nie do ko�ca wiedz�, co m�wi�. Z ka�dego pioniera kiedy� si� �miano - nie traci humoru prezes. - Rz�d te� nam nie ufa. Ale my�l�, �e jest zaskoczony, bo nie spodziewa� si�, �e podejmiemy r�kawic�. Liczy�, �e sp�ki pracownicze b�d� przejmowa� �rednie przedsi�biorstwa: fabryk� musztardy i cegielnie. Nikt nie s�dzi�, �e si� na to porwiemy. Stereotyp zwi�zkowca jest taki, �e robi awantury, pali opony i chodzi w kufajce. A my poka�emy kapitalizm z ludzk� twarz� i b�dziemy w�a�cicielami naszej firmy - dodaje.

Szans za�ogi nie przekre�la W�odzimierz Karpi�ski, pose� PO z Pu�aw, ale zauwa�a: - Faktycznie prywatyzacja obywatelska pomy�lana zosta�a dla �rednich przedsi�biorc�w i propozycja z Pu�aw jest zaskoczeniem. Dlatego nie dziwi� si�, �e ministrowi skarbu mo�e zadr�e� r�ka przy podpisywaniu umowy. Mam pe�ne zaufanie do Aleksandra Grada, jak�kolwiek decyzj� podejmie - dodaje.

Rozmawiaj�c z zarz�dem Chemia-Pu�awy, wida� optymizm. Ludzie s� pewni siebie. M�wi� jak biznesmeni, a nie pracownicy. Czasami wychodzi twarz zwi�zkowca. - To jest nasza firma. Nie robimy tego dla nas, ale dla naszych dzieci. Chcemy, �eby firma si� rozwija�a, �eby dawa�a miejsca pracy - m�wi Katarzyna G�uszy�ska, od sze�ciu lat zatrudniona w ZA. Przed ni� pracowa� tu jej ojciec.

- Chcemy pokaza� kapitalizm z ludzk� twarz�. Nie taki, gdzie obcy kapita� wyrzuca ludzi z pracy, a rz�d umywa od tego r�ce - Nowak zaczyna jak zwi�zkowiec, a po chwili jak mened�er pokazuje udane przyk�ady pracowniczej prywatyzacji: John Deere, producent samochod�w, GDF Suez Gas, Deutsche. - Je�li to udaje si� w USA i Unii Europejskiej, to dlaczego nie w Polsce? Czy nasza gospodarka rynkowa jest inna? - m�wi prezes.

Do z�o�enia oferty sp�ka przygotowa�a si� rzetelnie. Oferta nie by�a pisana w gara�u, ale konsultowana z prawnikami, ekonomistami, bieg�ymi rewidentami. Zwi�zkowcy maj� w g�owie dane statystyczne. - Zaledwie 7 proc. upad�ych zak�ad�w w Wielkiej Brytanii to zarz�dzane przez sp�ki pracownicze. G�ra 10 proc. koszt�w Azot�w to p�ace pracownik�w. 60 proc. rocznych koszt�w to koszt kupna w�gla i gazu - wyliczaj�.

„Eksperci” tylko denerwuj�

Ci "eksperci", kt�rzy prze�laduj� Nowaka, m�wi�, �e pracownicy nie maj� szans w prywatyzacji. Nie maj� pieni�dzy. Je�li liczy�, �e rz�d chce na Pu�awach zarobi� nawet 800 mln z�, to ka�dy z ponadtrzytysi�cznej za�ogi musia�by wy�o�y� po blisko 250 tys. z�. - Sk�adki nie b�dzie - p�artem m�wi Leszek Lewicki, cz�onek zarz�du Chemia-Pu�awy. - Wszystko przedstawili�my w naszej ofercie. Przez dziesi�� lat b�dziemy wyp�aca� pa�stwu dywidend� wraz z odsetkami. To tak jak przy kredycie bankowym. Jednocze�nie skarb pa�stwa b�dzie mia� wgl�d we wszystkie dokumenty sp�ki. S�dzimy, �e na sp�at� potrzebujemy siedmiu lat, ale dziesi�� to zabezpieczenie, gdyby przyszed� kryzys - dodaje.

Je�li nie uda si� sp�aci� ministerstwa, to Azoty wr�c� do pa�stwowej puli. B�dzie je mo�na zn�w prywatyzowa�.

- Eksperci m�wi� te�, �e zwi�zkowcy nie znaj� si� na zarz�dzaniu tak� firm�. A my mamy by�ych cz�onk�w rady nadzorczej sp�ki i dyrektor�w - m�wi Nowak. Poza tym pracownicy ju� uzgodnili, �e �aden zwi�zkowiec nie wejdzie do zarz�du ZA. - B�dzie konkurs na cz�onk�w zarz�du. Sprowadzimy prawdziwych mened�er�w za dobre pieni�dze. Przecie� nie b�dzie ich obowi�zywa�a ustawa kominowa - dodaje.

Pracownicy maj� te� plan restrukturyzacyjny. Przede wszystkim �adnych zwolnie�. Ludzie maj� odchodzi� tylko na emerytury. Mo�na te� nie zatrudnia� nowych. - Zwolnienia to nie �adna oszcz�dno��. Szukamy ich w racjonalizacji pracy. Ludzi, kt�rzy teraz maj� za ma�o pracy, mo�na skierowa� do innych zada� albo przenie�� do nowych inwestycji - m�wi Lewicki.

Na przysz�o�� sp�ki s� te� pomys�y bardziej idealistyczne. - Teraz dla ludzi to wszystko jest pa�stwowe, czyli niczyje. Po prywatyzacji niekt�rzy poczuj� wi�ksz� odpowiedzialno��. Teraz ludzie my�l�, �e i �rubka im si� przyda albo �wiec� �wiat�o na hali przez ca�y dzie� - m�wi Mieczys�aw Wiejak. - Jak firma b�dzie nasza, to cz�owiek pomy�li: aha, mam swoje udzia�y. Za par� lat, jak sp�acimy ministerstwo, to ich warto�� wzro�nie. To ja musz� zwi�ksza� warto�� rynkow� firmy, �eby za kilka lat starczy�o dla wnuk�w na mieszkanie - duma.

O planach rozwoju nie chc� du�o m�wi�. Bo wszystko jest w tajnej ofercie. Ale zwi�zkowcy zapewniaj�, �e b�d� nowe inwestycje i stawianie na zielon� energi�.

Problemem mo�e by� to, �e rz�d b�dzie chcia� ca�� kwot� za Pu�awy od razu. Zwi�zkowcy s� gotowi na pocz�tku wp�aci� zaliczk�. Ile, z czego? To na razie tajemnica oferty.

Jak� maj� szans�?

Wiceminister Adam Leszkiewicz zapewnia, �e zwi�zkowcy b�d� traktowani tak samo jak inni oferenci. - Liczy si� jako�� oferty. By�y ju� prywatyzacje, gdzie sp�ki aktywno�ci pracowniczej sta�y si� nowym w�a�cicielem, jak chocia�by Przedsi�biorstwa Zaopatrzenia Rolnictwa w Wod� WODROL Olsztyn w Dywitach sp. z o.o. czy Strzegomskich Zak�ad�w Mechanicznych ZREMB SA - wylicza.

Powiedzie� kolegom, �e nie b�dzie podwy�ek

- Nie znam szczeg��w oferty pracownik�w. Ale ciesz� si�, �e podj�li takie dzia�anie, kiedy w ko�cu rz�d naprawd� realizuje prywatyzacj� obywatelsk� - m�wi Karpi�ski, ale dodaje. - Trudno mi ocenia� szanse pracownik�w, ale nie chcia�bym, �eby ruch zwi�zkowc�w podszyty by� wy��cznie jakimi� strachami, �e przyjdzie kto� i zacznie zwalnia�. Najwa�niejsze jest to, co mog� zaproponowa�, je�li chodzi o rozw�j firmy. Restrukturyzacja jest potrzebna, ale pytanie, jaka i czy b�dzie opiera�a si� na nowych inwestycjach - kwituje pose�.

Nowak przyznaje, �e rz�dzenie Chemi�-Pu�awy nie b�dzie �atwe. Zw�aszcza �e teraz s� pracownikami - zwi�zkowcami, a po ewentualnej wygranej przejd� na drug� stron� - stan� si� w�a�cicielami. - Przed za�og� r�czymy w�asnym honorem. By� mo�e b�dziemy musieli powiedzie� przyjacio�om, �e mamy kryzys i musimy wstrzyma� podwy�ki, ale im to p�niej wyr�wnamy. Teraz zarz�d pa�stwowy mo�e obiecywa�, a jak ja wykr�c� jakie� �wi�stwo, to po ulicach b�d� musia� chodzi� z workiem na g�owie - m�wi Nowak.

"Pu�awy" dla miasta Pu�awy najwi�kszy pracodawca. Oko�o 20 proc. rocznego bud�etu miasta to w�a�nie podatki wp�acane przez firm�. Przy drogach w okolicy Pu�aw stoj� tablice reklamuj�ce ZA. Widniej� na nich napisy "mecenas kultury" czy "sportu". Zreszt� zak�ady utrzymuj� nie tylko miasto, ale i ca�y powiat. - Je�li zak�ad zostanie w��czony do wielkiego koncernu, to na papierze zmieni siedzib�. Wtedy miasto straci cz�� podatk�w. Czy starczy na sport i miejskie inwestycje? - argumentuj� zwi�zkowcy. Przeciwko prywatyzacji jest te� starosta i lokalni pos�owie.

- Stereotyp zwi�zkowca jest taki, �e robi awantury, pali opony i chodzi w kufajce. A my poka�emy kapitalizm z ludzk� twarz� i b�dziemy w�a�cicielami naszej firmy - m�wi szef pracowniczej sp�ki, kt�ra chce przej�� Zak�ady Azotowe w Pu�awach.