Winni s± ci, którzy s³u¿± chorej ideologii zysku za wszelk± cenê!
w rozwiniêciu artyku³ Pani Pose³ Gabrieli Mas³owskiej
Proces konsolidacji w bran¿y Wielkiej Syntezy Chemicznej zosta³ rozpoczêty.
Czternastego listopada bie¿±cego roku zosta³a podpisana umowa pomiêdzy Zarz±dami Zak³adów Azotowych „Pu³awy” S.A. oraz Zak³adów Azotowych w Tarnowie – Mo¶cicach S.A. w wyniku, której ma powstaæ Grupa Kapita³owa. Umowa jest objêta klauzul± poufno¶ci, raport za¶ umieszczony na stronach internetowych zawiera jedynie znane ju¿ ogólniki Ministerstwa Skarbu o efektach skali, ró¿norodno¶ci produktowej, wiêkszej odporno¶ci na próby wrogiego przejêcia bran¿y chemicznej w Polsce, zasadach podzia³u miejsc w radzie nadzorczej.
Bior±c pod uwagê znaczenie tych zak³adów dla polskiej gospodarki i atmosferê w jakiej siê to odbywa mo¿na mieæ wiele obaw o to, czy Wielka Synteza Chemiczna nie podzieli losu polskich stoczni.
Po etapie konsolidacji przewidziana jest w latach 2012-2013 prywatyzacja spó³ek sektora chemicznego, a firmy rosyjskie i niemieckie od dawna zainteresowane przejêciem polskiej chemii czekaj± na dogodny moment.
Spotkania Ministra Skarbu w ostatnich dniach z niektórymi zarz±dami i zwi±zkami zawodowymi Pu³aw, Tarnowa, Kêdzierzyna, bez Polic (wcze¶niej bez Kêdzierzyna i Polic) pozostawiaj± kolejne pytania m.in. o zabezpieczenie pakietu socjalnego w umowie konsolidacyjnej bez odpowiedzi. Mieszkañcy Lubelszczyzny z wielkim niepokojem patrz± na eksperymenty obecnego Rz±du z Z.A. „Pu³awy”, z jednym z dwu ostatnich wiêkszych zak³adów pracy na Lubelszczy¼nie. Zdecydowanie opowiadaj± siê za zachowaniem przez Skarb Pañstwa co najmniej 50% akcji firmy (obecnie 50,67%) jako gwarancji na rozwój przedsiêbiorstwa, miejsca pracy, nowe inwestycje i zyski dla bud¿etu. Firma notuje dobre wyniki finansowe. Jej warto¶æ wynosi oko³o 3 mld z³otych, zysk netto w I kwartale 2012r. w wysoko¶ci 220 mln z³ (w porównaniu z poprzednim rokiem wzrost o ponad 200%), zatrudnia ok. 3 tys. osób (i kilka tysiêcy osób w firmach wspó³pracuj±cych), jest odbiorc± 10% gazu rosyjskiego, posiada ustalon± markê na rynku, do¶wiadczon± kadrê handlow± i produkcyjn±.
Pojawienie siê wezwania na akcje Zak³adów Azotowych w Tarnowie (udzia³ Skarbu Pañstwa 32,05%) i gro¼ba przejêcia przez Rosjan sta³y siê oficjalnie przes³ank± koncepcji konsolidacji (po³±czenia) obu zak³adów podnosz±c w ten sposób udzia³ Skarbu Pañstwa w ZA Tarnów.
Jednak nale¿y siê zastanowiæ, czy konsolidacja nie niesie du¿o wiêkszego ryzyka - przejêcia ca³ego przemys³u chemicznego w Polsce. Ni¿sze ceny gazu w Rosji i tym samym ni¿sze koszty produkcji s± zachêt± do przesuniêcia produkcji na Wschód i przejêcia rynku zbytu. Wobec tej sytuacji jest dobr± spraw±, aby w Polsce, która jest du¿ym krajem europejskim o znacz±cym udziale rolnictwa by³ jeden producent nawozów azotowych.
Mo¿na odnie¶æ wra¿enie, ¿e dlatego zrobiono spektakularn± obronê Z.A. Tarnów przed przejêciem przez obc± firmê po to, aby zmniejszyæ sprzeciw spo³eczny wobec konsolidacji a nastêpnie „podaæ na tacy” potencjalnym inwestorom ca³± Wielk± Chemiê. Mam obawy, ¿e taki scenariusz jest realizowany.
Ponadto z dostêpnego raportu konsolidacji nie wynika odej¶cie od konsolidacji tzw. produktowej, niezwykle gro¼nej dla bran¿y chemicznej.
Taka koncepcja „konsolidacji przez podzia³” by³a ju¿ proponowana przez „Naftê Polsk±” na pocz±tku lat 2000. Na szczê¶cie nie wytrzyma³a próby krytyki. Polega ona na podziale firmy na pojedyncze produkty lub inaczej instancje, które ³atwiej jest po¶piesznie sprywatyzowaæ. Specyfika Wielkiej Syntezy Chemicznej polega na cykliczno¶ci popytu, poda¿y i cen i dlatego aby unikn±æ niebezpieczeñstwa upad³o¶ci nie mo¿na pozostawiæ jednego czy dwu produktów na li¶cie firmy, rozdzieliæ instancje wzajemnie siê zabezpieczaj±ce i uzupe³niaj±ce ale d±¿yæ do dywersyfikacji produkcji(ró¿norodno¶ci produktów).
Z ekspertyzy opracowanej wówczas w ZA Pu³awy na zlecenie Zwi±zku Zawodowego Pracowników Ruchu Ci±g³ego wynika, ¿e pojedynczo przetrwaæ mog± jedynie instalacje kaprolaktamu i melaminy. Za³amie siê kompleks nawozowy, na który sk³adaj± siê instalacje wybudowane za oko³o 500 mln USD, grozi to wyprowadzeniem maj±tku narodowego na który poniesiono w latach 1961-2000 nak³ady w wysoko¶ci 1,4 mld USD za kwotê ni¿sz± ni¿ 175 mln USD i nie da siê inaczej uzasadniæ konsolidacji produktowej jak zamierzonym d±¿eniem do obni¿ania warto¶ci firmy na zamówienie potencjalnych inwestorów. Czy te pomys³y nie towarzysz± obecnej koncepcji konsolidacji - wg mnie nie zosta³y one jednoznacznie zdementowane.
ZA Pu³awy S.A. s± w stanie realizowaæ w³asny plan strategiczny na zasadzie niepodzielno¶ci instalacji, inwestowaniu w nowe produkty chemiczne i przetrwaæ o w³asnych si³ach okres trudny w ¶wiatowej bran¿y chemicznej i na polskim rynku rolnym.
W poczuciu odpowiedzialno¶ci za ten fragment maj±tku narodowego wypracowanego przez trzy pokolenia daj±cego godne ¿ycie ca³emu regionowi domagamy siê roztropno¶ci i informacji w tej sprawie od Ministra Skarbu i nie zas³anianie siê klauzulami.
Jakie s± cele przedsiêbiorstwa?
Papie¿ Jan Pawe³ II w encyklice ,,Centesimus Annus” (punkt 35) mówi±c o celach dzia³alno¶ci przedsiêbiorstwa wskazuje, ¿e ,,Ko¶ció³ uznaje pozytywn± rolê zysku jako wska¼nika dobrego funkcjonowania przedsiêbiorstwa: gdy przedsiêbiorstwo wytwarza zysk, oznacza to, ¿e czynniki produkcyjne zosta³y w³a¶ciwie zastosowane a odpowiadaj±ce im potrzeby ludzkie — zaspokojone. Jednak¿e zysk nie jest jedynym wska¼nikiem dobrego funkcjonowania przedsiêbiorstwa. (…) Celem za¶ przedsiêbiorstwa nie jest po prostu wytwarzanie zysku, ale samo jego istnienie jako wspólnoty ludzi, którzy na ró¿ny sposób zd±¿aj± do zaspokojenia swych podstawowych potrzeb i stanowi± szczególn± grupê s³u¿±c± ca³emu spo³eczeñstwu. Zysk nie jest jedynym regulatorem ¿ycia przedsiêbiorstwa; obok niego nale¿y braæ pod uwagê czynniki ludzkie i moralne, które z perspektywy d³u¿szego czasu okazuj± siê przynajmniej równie istotne dla ¿ycia przedsiêbiorstwa.”
Czy chodzi o sk³ócanie Polaków?
Z tego punktu widzenia rodzi siê pytanie: czy po³±czenie Zak³adów Azotowych Pu³awy i Zak³adów w Tarnowie jest w ogóle potrzebne? Komu i czemu ma ono s³u¿yæ? Czy nie by³oby lepiej, aby oba przedsiêbiorstwa istnia³y nadal i rozwija³y siê odrêbnie? Komu to przeszkadza? Jaka chora ideologia ka¿e postulowaæ takie rozwi±zania, których celem mo¿e byæ tylko sk³ócanie jednych Polaków w jednym mie¶cie na drugich Polaków w innym mie¶cie? Tych z Tarnowa na tych z Pu³aw i odwrotnie? Kiedy dochodzi do tak zwanego po³±czenia wówczas rodzi siê naturalna obawa pracowników o miejsca pracy, o to czy nie dojdzie do zwolnieñ z tytu³u tak zwanego ,,dublowania etatów” w nowym podmiocie. Kto wówczas bêdzie zadowolony? mo¿e ci, którzy z kalkulatorem w rêku oblicz±, ¿e ,,z ich wyliczeñ wynika, ¿e w przypadku konsolidacji dojdzie do pojawienia siê efektów skali, efektów synergii, do zaoszczêdzenia kosztów na tak± i tak± skalê a ,,dziêki restrukturyzacji kosztów osobowych zwiêkszy siê ,,warto¶æ dla akcjonariuszy” o tyle i tyle”?. Tylko, czy to jest absolutnie najwa¿niejsze i czy tylko to siê liczy?
Wa¿na jest stabilno¶æ miejsc pracy i zrównowa¿ony rozwój
Czy to nie jest tak, ¿e znaczenie ma tak¿e troska o stabilno¶æ zatrudnienia Polaków w polskim przedsiêbiorstwie maj±cego siedzibê w jednym z polskich miast? Czy¿ to w³a¶nie nie jest bardzo wa¿ne? Powiem wprost – jestem Polk±, jestem obywatelk± Rzeczpospolitej Polskiej i Pañstwo Polskie (którego kompetencje wci±¿, za zgod± obecnej koalicji, s± niestety przekazywane w rêce UE) jest Pañstwem rz±dzonym przez tych, którzy czêsto nie realizuj± wa¿nych celów polskich, ale mimo wszystko to jest tak¿e moje Pañstwo, to jest nasze pañstwo. Jako pose³ na Sejm mam prawo, co tam prawo, mam obowi±zek ¿±daæ od tych, którym zosta³o powierzona troska o dobro Polski, aby dbali nie przede wszystkim o to, by ,,po³±czenie polskiego zak³adu A i polskiego zak³adu B przynios³o ,,wzrost warto¶ci dla akcjonariuszy” lecz przede wszystkim, aby starali siê oni o zrównowa¿ony rozwój zak³adu A i rozwój zak³adu B.
Do czego powo³any jest Skarb Pañstwa?
Popatrzmy szerzej. Komu i czemu tak naprawdê s³u¿y przejmowanie ju¿ istniej±cych przedsiêbiorstw z których ka¿de osi±ga zyski, jest w dobrej kondycji finansowej, osi±ga odpowiedni poziom p³ynno¶ci (czyli zdolno¶ci do regulowania zobowi±zañ wobec pracowników, dostawców, kredytodawców), ma szansê na dalszy rozwój, na dalszy wzrost tak¿e eksportu? Czy¿ to nie jest tak, ¿e dlatego chcemy obecno¶ci Skarbu Pañstwa w akcjonariacie Pu³aw i obecno¶ci Skarbu Pañstwa w akcjonariacie Tarnowa, bo chcemy aby Skarbu Pañstwa przyczynia³ siê do zrównowa¿onego rozwoju Zak³adu w Pu³awach i zrównowa¿onego rozwoju w Tarnowie, ¿eby dba³ o stabilno¶æ miejsc pracy w Zak³adach w Pu³awach i Zak³adach w Tarnowie? Czy¿ do tego Skarb Pañstwa nie jest w³a¶nie powo³any?
Gabriela Mas³owska