Związek Zawodowy Pracowników Ruchu Ciągłego ZA Puławy SA

Chcia�bym podzi�kowa� za to, �e “Forbes” tekstem “Zanim wy�miejecie zwi�zkowc�w” rozpocz�� debat� o warunkach pracy w Polsce. Pisz� to nie tylko jako zwi�zkowiec, ale przede wszystkim jako pracownik du�ej fabryki o �wiatowych aspiracjach, jednak zlokalizowanej na prowincji, wi�c raczej z prowincjonalnymi wynagrodzeniami. Pracuj� w Zak�adach Azotowych “Pu�awy”, nale��cych do Grupy Azoty. Firma jest kontrolowana przez Skarb Pa�stwa, a co za tym idzie – zarz�dzana przez pracownik�w najemnych, takich samych jak ci, kt�rzy pracuj� np. na produkcji. Ale zachowuj�cych si� tak, jakby�my pochodzili z innej, gorszej planety.

Gdy zabieramy g�os w dyskusji o wynagrodzeniach, ze strony os�b zasiadaj�cych we w�adzach sp�ki s�yszymy argumenty, kt�re s� dla nas kompletnie niezrozumia�e. Zarzuca si� nam, �e w por�wnaniu do innych zak�ad�w na Lubelszczy�nie, jak te� na tle pozosta�ych podmiot�w wchodz�cych w sk�ad Grupy Azoty, nasze zarobki s� i tak wysokie. Nie mamy wi�c prawa upomina� si� o wi�cej, a je�li nam si� nie podoba, to mo�emy si� zwolni�, bo na nasze miejsce s� setki ch�tnych. Pu�awskie „Azoty” s� najwi�kszym pracodawc� w regionie. I niestety dyktuj� warunki. Najni�sze wynagrodzenie w Zak�adach Azotowych „Pu�awy” SA wynosi dzi� mniej ni� np. w Biedronce. Nikt jednak, poza pracownikami sp�ki, nie oburza si� na to, �e cz�onkowie zarz�du i rady nadzorczej otrzymali ostatnio podwy�ki… podwajaj�ce ich wynagrodzenia. Tu ju� nie dzia�a zasada - kt�r� w rozmowach z przedstawicielami za�ogi przywo�uj� w�adze sp�ki - �e przecie� inni maj� gorzej, wi�c powinni�my by� solidarnie biedni.

Pu�awy s� dzi� miejscem, gdzie powstaj� coraz to nowe sklepy wielkopowierzchniowe i nowoczesne obiekty u�yteczno�ci publicznej. Obecno�� zak�ad�w zatrudniaj�cych trzy tysi�ce os�b, kt�rych pensje pozwalaj� na co� wi�cej ni� tylko kupno najwa�niejszych produkt�w, nap�dza koniunktur�. Mam jednak nieodparte wra�enie, �e prost� drog� zmierzamy do sytuacji, z jak� mamy do czynienia chocia�by w nieodleg�ym Kra�niku. To niewiele mniejsze od Pu�aw miasto od czasu utworzenia Centralnego Okr�gu Przemys�owego zwi�zane jest z przemys�em zbrojeniowym. W maju tego roku tamtejsza Fabryka �o�ysk Tocznych zosta�a przej�ta przez Chi�czyk�w, co przez ministra skarbu og�aszane by�o jako sukces. Jednak gdy pracownicy poprosili go o pomoc w negocjacjach pakietu socjalnego, us�yszeli, �e to ju� problem ich i nowego w�a�ciciela. Zwi�zkowcy dogadali si� wi�c po kilku miesi�cach bez pomocy z zewn�trz i zamiast spodziewanych podwy�ek na poziomie 250 z�, dostan� od przysz�ego roku ponad po�ow� mniej, czyli po 120 z�. Zaproponowano im tak�e bonus prywatyzacyjny na �enuj�co niskim poziomie 1000 z� (w energetyce kilka lat temu te bonusy dochodzi�y nawet do kilkunastu tysi�cy z�). Tak wi�c po podwy�kach jest szansa, �e poziom wynagrodzenia pracownika w jednej z wi�kszych fabryk na Lubelszczy�nie zbli�y si� do 2 tys. z�.

�yjemy w zjednoczonej Europie, kt�rej podstaw� jest swobodny przep�yw kapita�u i ludzi. Jak to wygl�da z punktu widzenia miasta le��cego na prawym brzegu Wis�y? Pu�awska fabryka doskonale radzi sobie na rynkach europejskich. Jak ju� wspomnia�em, jest jednym z lider�w w bran�y. Co jednak zauwa�amy, gdy przyjrzymy si� podobnym sp�kom za nasz� zachodni� granic�? Praca, kt�r� wykonuj� ich pracownicy, jest podobna do naszej, wytworzony towar lokowany jest na tych samych rynkach �wiatowych (Polska sta�a si� du�ym eksporterem), koszty produkcji (tj. ceny surowc�w, energii itp.) s� bardzo zbli�one do naszych, tylko koszty pracy ci�gle s� bardzo r�ne. Dlaczego za t� sam� prac� w podobnych warunkach nasi koledzy mog� dostawa� trzy tysi�ce euro, my za� dostajemy trzy tysi�ce z�? Czy to nasza jedyna przewaga konkurencyjna? Tylko tani pracownik ma dawa� przewag� naszej gospodarce? Wydaje mi si�, �e to fa�sz, bo gdyby tak by�o, to gdzie s� te wielkie fabryki, kt�re si� do nas przenosz� ze wzgl�du na niskie koszty? Jak d�ugo ma trwa� ten eksperyment? Mo�e ustalmy koszty pracy na dolara dziennie i b�d�my konkurencyjni dla Bangladeszu? O to nam chodzi?

Raczej nie. Bo gdyby o to chodzi�o, to dzi� menad�erowie nie por�wnywaliby swoich zarobk�w do zarobk�w koleg�w w sp�kach zagranicznych. Zatem r�wnanie w d� nie jest metod�. Dlaczego wi�c pracodawcy nie p�ac� swoim pracownikom wi�cej? Dlatego, �e mog�. W Polsce istnieje ciche spo�eczne przyzwolenie na to, by eksploatowa� za p� darmo prac� innych. Nie uwa�am, �eby to by�o normalne i mo�liwe do zaakceptowania. Ludzie widz�, �e czym innym jest jednak czas kryzysu, kiedy solidarnie zaciskamy pasa, maj�c na uwadze stabilno�� finansow� firm, kt�re nas zatrudniaj�, a czym innym sytuacja, w kt�rej mened�erowie podwajaj� swoje wynagrodzenia, a nam zamra�aj� pensje, t�umacz�c to naszym dobrem i rozwojem kultury dialogu. Niestety przyk�ad idzie z g�ry i tak, jak wygl�da dialog spo�eczny w Komisji Tr�jstronnej, tak te� wygl�da w zak�adach pracy. Propagandowo pracownicy i ich przedstawiciele przedstawiani s� jako grupy roszczeniowe, ale mam propozycj� - zajrzycie do naszych portfeli. Drogi (nomen omen) zarz�dzie Zak�ad�w Azotowych Pu�awy - firmy, kt�ra rok w rok przynosi kilkaset milion�w z�otych zysku - troch� nas nie doceniacie, p�ac�c za nasz� ci�k� i starann� prac� jedn� trzeci� tego, co otrzymuj� nasi koledzy z Zachodu.

Nie godzimy si� na taki stan rzeczy. W ubieg�ym roku w Pu�awach dosz�o do strajku. Niezadowolona za�oga w referendum powiedzia�a „do��” polityce p�acowej i sposobowi zarz�dzania sp�k�. To, co zdaniem za�ogi dzia�o si� w naszej firmie, koresponduje w jaki� spos�b z artyku�em Miros�awa Barszcza pt. “Folwark polski”, kt�ry ukaza� si� w serwisie Forbes.pl pod koniec wrze�nia jako g�os we wspomnianej dyskusji. W naszym zak�adzie stosowana by�a metoda zarz�dzania polegaj�ca na prowadzeniu ci�g�ej zmiany organizacyjnej. Przenoszono zakresy obowi�zk�w z kom�rki organizacyjnej na kom�rk� i przysy�ano, my to nazwali�my „normowszczyk�w”, wykazuj�cych, �e w danym miejscu w nowej strukturze wyst�puje za du�e zatrudnienie. W�wczas kierownik mia� za zadanie wskaza�, kto z pracownik�w jest „ponad zapotrzebowanie”. Ta metoda, zdaniem za�ogi, mia�a za zadanie m.in. zastraszanie innych pracownik�w. Ka�dy widzia�, �e kolega nagle traci� grunt pod nogami i musia� udowodni�, �e jest potrzebny i �e jest cz�ci� zespo�u. Rzeczywi�cie, tak jak to opisuje Barszcz, cz�� za�ogi mog�a czu� si� bardziej jak z�o koniecznie, a nie cz�� jednego organizmu tworzonego przez kadr� zarz�dzaj�c� i pracownik�w produkcji.

Tego rodzaju praktyki zawracaj� nas ze �cie�ki rozwoju cywilizacyjnego i cofaj� do XIX w. Nie potrzebujemy wiele. Nie m�wimy o rewolucyjnych rozwi�zaniach. Ale koszty pracy nie mog� by� kszta�towane w firmie na poziomie 3 proc. wszystkich koszt�w, bo to niesprawiedliwe i pachnie kolonializmem. Chcemy za dobr� prac� otrzymywa� godziw� p�ac�. Tak�, kt�ra zapewni bezpiecze�stwo i pozwoli planowa� prokreacj�, a nie emigracj�. Nie tylko w Warszawie, Poznaniu czy we Wroc�awiu. Tam, gdzie nie docieraj� autostrady, te� �yj� ludzie, kt�rzy musz� jako� zwi�za� koniec z ko�cem.