Stycze
Nowy 2013 rok powitalimy jako tryb wielkiej caoci zwanej Grupa Azoty. Jak si miao wkrtce okaza, tym ktrym nie podobaa si konsolidacja, nagle zacza ona przynosi osobiste korzyci, a co za tym idzie, okazaa si by bardzo dobrym ruchem znienawidzonego przecie prezesa Marciniaka. Tylko w retoryce ze zwizkami wci trudno znale logik, bo raz si z pogard mwi, e wspieray konsolidacj, by za chwil chwali za obron przed ni. Ale to za chwil, najpierw trzeba byo pozamienia akcje i wdroy inne ruchy, ktre, jak podao Ministerstwo Skarbu, pomog: stworzy polskiego i europejskiego lidera w sektorze chemicznym, ktry ze wzgldu na skal, dywersyfikacj dziaalnoci i spodziewane synergie bdzie w stanie osiga lepsze od rynku wyniki operacyjne i stopy zwrotu dla akcjonariuszy.
***
Tak, wwczas jeszcze czujnie wszyscy ledzili, co mwi Ministerstwo i komunikat, w ktrym dowiadujemy si, e poczenie spek ma by korzystne dla akcjonariuszy, budzi obawy. Bo zyski pomnaa si niestety czsto kosztem pracownikw, ale wielu przestao to obchodzi, gdy sprawy nabray personalnie innego obrotu. Na forum ZZPRC zawrzao, a nam utkwi z tamtego czasu jeden cytat:
Miae, chamie, zoty rg, miae, chamie, czapk z pir: czapk wicher niesie, rg huka po lesie, osta ci si ino sznur...
Lecz to dopiero nastpi, najpierw grabarzom niezalenoci Puaw przysugiway za to nagrody. Ale znw wyprzedzamy fakty.
***
W styczniu organizacje zwizkowe (ZZPRC, Spoeczny i ZZiT) wystpiy o podwyki. Strachu byo co niemiara w szeregach pozostaych, bo jak to tak wystpowa o pienidze? Zwizki zawodowe? Na pocztku roku? Niestety to byy pierwsze zwiastuny utrwalajcej si w naszej firmie polityki dialogu i mioci. Lepiej stawia na dialog ni na konkretne rozwizania, no ale jak wida, nie wszyscy to rozumieli i trzy organizacje wystpiy o pienidze dla zaogi. Niespena dziesi dni pniej zarzd spki odpowiedzia w duchu dialogu i mioci. Przypomnia, e w roku poprzednim strajkiem zaoga wywalczya podwyki, a w tym raczej nie zamierza paci skoro jest cicho. Zapomniano o wspomnie, e obiecywano, e gdy bdzie spokj to podwyki bd wiksze ni w roku strajkowym. O ile zarzd ZZPRC nie mia wtpliwoci, e tak nie bdzie, o tyle trzeba byo niestety empirycznie udowodni to zaodze. W odmowie pisano take, e zarzd ma wiksze teraz priorytety, bo walczy o pozycj w Grupie. Nam naiwnym wydawao si, e o pozycj spki, jak si niedugo okazao, chodzio o pozycj czonkw zarzdu, ale znw wyprzedzamy fakty. W pisemnej odmowie popeniono jednak duy bd. Mianowicie wymylono figur retoryczn, e Zakady Azotowe „Puawy” to lider w Grupie jeli chodzi o wynagrodzenia, zatem trzeba si cieszy z tego, co mamy. Bd polega na tym, e dano nam do rki or. Ot liderem w Grupie jeli chodzi o wynagrodzenia jest ATT Polymers GmbH z Niemiec i yczymy sobie zarabia na ich poziomie. Skoro ju zarzd spki zaproponowa zasad rwnania w gr zaczy j promowa Zwizki Zawodowe Pracownikw Ruchu Cigego w caej Grupie.
***
W styczniu zaczy si take przygotowania do wyborw wadz oddziaowych i delegatw na XX WZD ZZPRC VI kadencji na lata 2013-2017.
***
W zwizku z coraz czstszymi przypadkami dyskryminacji oraz wieloma sygnaami o przypadkach noszcych znamiona mobbingu i molestowania psychicznego, a take pojawiajcymi si ostatnio informacjami dotyczcymi przemocy seksualnej w stosunku do podlegych pracownikw Zwizek Zawodowy Pracownikw Ruchu Cigego ZA „Puawy” SA powoa rzecznika pokrzywdzonych w osobie pani Beaty Kuryowicz.
Luty
Zima dopiero zacza si rozpdza, a tu nagle na lodzie zosta elokwentny i zawsze nienagannie ustosunkowany do zarzdu spki przewodniczcy ZZiT. Na jego miejsce powoano czowieka z charakterem, czyli Tadeusza Darczuka. O przyczynach tej nagej zmiany duo mona by opowiada ale, e dalimy dentelmeskie sowo onie odwoanego przewodniczcego przemilczamy jego wystpki.
***
Luty to take miesic, w ktrym ekipa zarzdzajca Zakadami przekonaa si, e jednak nie wszystko moe. Chodzi o wyrok Sdu Okrgowego w Lublinie przywracajcy do pracy w Zakadach Azotowych „Puawy” SA zwolnionego dyscyplinarnie dziaacza Zwizku Zawodowego Pracownikw Ruchu Cigego, ktry pracowa w wewntrznej subie ochrony. Jak pisalimy na naszej stronie, wyrok ten pokazuje, e warto dochodzi swoich praw pracowniczych przed sdami pracy. Jest kolejn przestrog dla zarzdzajcych obecnie Zakadami Azotowymi „Puawy” SA, e polityka zastraszania pracownikw obraca si przeciwko j stosujcym. Przy tej okazji przypominamy o dyurach prawnika w naszym biurze. Jak wida warto korzysta z pomocy prawnej.
***
Pod koniec miesica dostalimy zaproszenie na pierwsze posiedzenie Zespou Dialogu Spoecznego Grupy Azoty. Pilnie zostao ono zwoane i...
Marzec
… i pilnie si rozpoczo, bo ju 1 marca, by jeszcze pilniej ogosi, e spotka si znw, by przedstawi konkrety. Pierwsze spotkane byo bowiem w celu ukonstytuowania si Zespou. Niestety nie udao nam si dowiedzie, w jakiej formie i nad jakimi zadaniami ma pracowa Zesp Dialogu Spoecznego. Pytania te paday wielokrotnie, niestety nikt nie udzieli na nie konkretnej odpowiedzi. Nie wiemy nawet, w jakim skadzie osobowym ma pracowa zesp, wiemy tylko, kto bdzie reprezentowa pracodawc.
***
Jednym z miych marcowych akcentw byo przywrcenie wsppracy ze Zwizkiem Zawodowym Inynierw i Technikw.
***
Przy okazji informacji o wypacie premii za drugi kwarta, pojawiy si gosy, e pracownicy s okradani i rzadko trafiaj do nich w caoci obiecywane im pienidze. Ich zdaniem gdzie te rodki gin po drodze. Zarzd zwizku pisemnie wystpi do zarzdu spki, by ten rzetelnie nalicza rodki na premie.
***
Wszystkie organizacje zwizkowe dziaajce w Zakadach Azotowych „Puawy” SA oraz Solidarno, Kadra i Midzyzakadowy ZZ wystpiy do zarzdu Zakadw Azotowych w Tarnowie-Mocicach o przystpienie do negocjacji w przedmiocie zawarcia umowy spoecznej. To efekt posiedzenia Zespou Dialogu Spoecznego, ktry jawi si jako twr niezdolny do wypracowania zadowalajcych efektw. W pimie wnioskujcy domagali si autonomii przedsibiorstwa (zachowanie siedziby, integralnoci organizacyjnej, nazwy i siedziby), gwarancji warunkw pracy i pacy zawartych w ZUZ i Regulaminie Pracy oraz gwarancji zatrudnienia, pozostawienia struktury „Puaw” w obecnym schemacie organizacyjnym (co warto przypomnie tym, ktrzy tak atwo przyjli wydzielenie kaprolaktamu), a take gwarancji utrzymania bezpieczestwa technicznego instalacji i warunkw BHP zaogi.
***
Pod koniec marca obradowa Poszerzony Zarzd ZZPRC ZA „Puawy” SA. Ustalono skad osb biorcych udzia w negocjacjach pakietu socjalnego, podsumowano wybory wadz Oddziaowych Organizacji Zwizkowych oraz Delegatw na XX WZD, a take okrelono termin XX Walnego Zebrania Delegatw.
Kwiecie
Na pocztku miesica nadesza odpowied od zarzdu tarnowskich zakadw, w ktrej zapewniono, e negocjacje odbd si w drugiej poowie kwietnia. Zakadowe organizacje zwizkowe zajy si tymczasem tematem powszechnych podwyek. 2 kwietnia przekazalimy pozostaym organizacjom zwizkowym propozycj wniosku o podwyki dla pracownikw Zakadw Azotowych „Puawy” SA. We wniosku znalaz si zapis:
Wnosimy o uruchomienie z dniem 1 maja 2013 roku 25% podwyek wynagrodze zasadniczych pracownikw Zakadw Azotowych „Puawy” SA.
W zwizku z decyzj Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Zakadw Azotowych „Puawy” SA przyznajc 100% podwyki Czonkom Rady Nadzorczej Zakadw Azotowych „Puawy” SA oraz planowan na 23 kwietnia br. decyzj Radny Nadzorczej o przyznaniu 200% podwyek Czonkom Zarzdu Zakadw Azotowych „Puawy” SA konieczne jest podwyszenie wynagrodze wszystkich pracownikw.
Pod pismem podpisali si Leszek Lewicki przewodniczcy Spoecznego Zwizku Zawodowego, a take czonek Rady Nadzorczej z wyboru zaogi Andrzej Bartuzi. Nastpnego dnia Zarzd Zwizku Zawodowego Inynierw i Technikw podj uchwa zobowizujca przewodniczcego Tadeusza Darczuka do podpisania si pod przygotowanym przez nas wnioskiem. Natomiast 4 kwietnia do biura naszego zwizku dostarczone zostao pismo podpisane przez Andrzeja Jacyn, Mirosawa Pomorskiego oraz Ann Czarneck nastpujcej treci:
W zwizku z dostarczon do naszych biur kopi pisma ZZPRC w sprawie podwyek informujemy, e w tej sprawie powinno odby si spotkanie wszystkich liderw organizacji zwizkowych w Zakadach Azotowych, aby wsplnie okreli wysoko wnioskowanych podwyek. Dat i miejsce spotkania pozostawiamy w gestii Zwizku Zawodowego Pracownikw Ruchu Cigego.
Zgodzilimy si na to i zaproponowalimy spotkanie w poudnie tego samego dnia. Jednak spotkanie niczego nie wnioso, przez ponad godzin trway przepychanki, co napisa w nowym pimie do zarzdu spki, by nie podpa, bo przecie napisanie im w oczy, e skoro sami sobie dali gigantyczne podwyki i naley si to samo zaodze, zdaniem kilku znanych z amania strajku „dziaaczom”, nie miecio si w gowach. Zaproponowali oni w zamian, by pismo byo wnioskiem o spotkanie z zarzdem, a nie o podwyki. I tu jest sedno sprawy i dla tego wanego momentu tak szczegowo opisujemy to wydarzenie. Ot tu znajdujemy sedno i rdo wielu wydarze, ktre miay miejsce w kolejnych miesicach. Gdy zwizki zawodowe wystpuj o konkretn rzecz, w tym przypadku o podwyki, „przeszkadzacze” torpeduj te inicjatywy i daj dialogu. To w tym momencie zostao zdefiniowane, e gdy prbowalimy doprowadzi do wsplnego stanowiska poprzez okrelenie celu, jaki w tej sprawie przywieca organizacjom zwizkowym. ZZPRC, SZZ oraz ZZIT zdefinioway swj cel jako doprowadzenie do podwyek dla pracownikw Zakadw Azotowych „Puawy” SA. Solidarno, Zwizek Zawodowy Pracownikw ZAP oraz Zwizek Zawodowy Kadra okreliy swj cel jako prowadzenie dialogu z Zarzdem Spki. Niestety wkrtce znaleli w realizacji swych celw sojusznikw. Ale znw wyprzedzamy fakty.
Pismo zostao zoone z podpisami przedstawicieli ZZPRC, SZZ i ZZIT. W treci poprosilimy o podwyki. Dostalimy natomiast prawie rok bezowocnego dialogu.
***
Kilka dni pniej wystpilimy jednak wsplnie o wypat nagrody na Dzie Chemika. Ten wniosek ju nie budzi kontrowersji. Take u zarzdu spki wic nagroda zostaa przyznana. Wystpilimy take o dofinansowanie imprezy na Dzie Chemika, ktr wsplnie chciay zorganizowa organizacje dziaajce w ZAP. Jednak zarzd nie przychyli si do tej proby i pozwoli na przygotowanie kolejnej klapy.
***
Pod koniec kwietnia pracownik Zakadw Azotowych „Puawy” SA Wodzimierz Karpiski powoany zosta na stanowisko Ministra Skarbu Pastwa. Powoanie to rozbudzio nasze nadzieje. Liczylimy przede wszystkim na zabezpieczenie Azotw przed wrogim przejciem. Wyrazilimy take nadziej, e nasza firma, tak wana dla regionu, znajdzie si na waciwym miejscu w skonsolidowanej Grupie Azoty. Spodziewalimy si, e tempa nabior negocjacje umowy gwarancyjnej dla pracownikw Grupy Azoty. Liczylimy nawet na spotkanie z ministrem. I rzeczywicie spotkalimy go, ale w innych okolicznociach, a nasze pozostae nadzieje musiay niestety ustpi ambicjom. Nie naszym. Koniec kwietnia to powoanie Pawa Jarczewskiego na stanowisko prezesa Grupy Azoty.
Maj
Maj by miesicem wyborczym w naszej organizacji. Wielu obiecywao sobie duo po tych wyborach, a wielu wiele obiecano. Do peni nieszczcia jednak nie doszo i zarzd prezentuje si nastpujco:
Zarzd ZZPRC:
Sawomir Wrga - Przewodniczcy
Witold Gos - Wiceprzewodniczcy
Ryszard Szubstarski - Wiceprzewodniczcy
Krzysztof Bohdan - Czonek Zarzdu
Marek Goldsztejn - Czonek Zarzdu
Komisja Rewizyjna ZZPRC:
Jerzy Tokarzewski - Przewodniczcy
Andrzej Bartuzi - Czonek Komisji
Jacek Nowacki - Czonek Komisji
***
Zwizki zawodowe dziaajce w Zakadach Azotowych „Puawy” SA (ZZPRC, SZZ, ZZIT) wstawiy si za pracownikami, ktrym kazano paci za uszkodzone karty (nie z ich winy) tak jak za zgubione. Niestety nie dla wszystkich wydawao si logiczne, e nie mona kara za czyn, ktrego si nie popenio, ale to nie jedyny absurd, ktry mielimy jeszcze w tym roku oglda.
***
Rozpoczlimy protest pod Kancelari Prezesa Rady Ministrw przeciwko zmianom w Kodeksie pracy. Nasze protesty trway do lipca i zaowocoway wrzeniowym wybuchem spoecznego niezadowolenia zwanym Oglnopolskimi Dniami Protestu.
Czerwiec
W Jzefowie nad Wis, spotkalimy si z przedstawicielami zakadowych i midzyzakadowych zwizkw zawodowych ruchu cigego Grupy Azoty, tj. z Kdzierzyna, Tarnowa i Polic. Ustalilimy, e sytuacja polskich przedsibiorstw Wielkiej Syntezy Chemicznej, a take zatrudnionych w nich pracownikw, wymaga podjcia pilnych dziaa celem zabezpieczenia przedsibiorstw przed przejciem, poprawienia bytu materialnego i warunkw pracy zatrudnionych w nich pracownikw oraz gwarancji utrzymania istniejcych i tworzenia nowych miejsc pracy.
***
Czerwiec to take czas zbliajcych si wakacji, czas relaksu i Dzie Chemika. Nasza organizacja przygotowaa dwie atrakcyjne imprezy w orodku na Wlce i wydaje si, e stanie si to tradycj.
Lipiec
Zarzd cisy ZZPRC po posiedzeniu 2 lipca zoy bardzo wan deklaracj, szczeglnie w kontekcie tego, co wydarzyo si w kolejnych miesicach w sprawie podwyek. Ot zauway, e pomimo zapowiedzi zarzdu Zakadw Azotowych „Puawy” SA , e jeeli nie bdzie strajkw i niepokojw, to podwyki bd wiksze ni w roku obrotowym 2011-2012 (strajk da 15% wzrost staych skadnikw wynagrodze), w minionym roku obrotowym nie uruchomiono adnych podwyek dla zaogi. W zwizku z czym w nowym roku obrotowym bdziemy si domagali przede wszystkim podwyszenia staych skadnikw wynagrodze o 25%, podpisania umowy gwarancyjnej w treci zaproponowanej przez zwizki zawodowe oraz zaniechania zatrudniania na umowy czasowe i za porednictwem agencji pracy tymczasowej. Deklaracja jest o tyle istotna, e do tych 25% jeszcze nam sporo brakuje, mimo e jedne negocjacje pacowe ju za nami.
***
Poza tym powoano komisje statutow w skadzie:
Krzysztof Bohdan
Andrzej Wrona
Henryk Nowak
***
Protest przeciwko zmianom w prawie pracy przenis si spod kancelarii premiera pod Paac Prezydencki na Krakowskim Przedmieciu w Warszawie. Pierwsz protestujca ekipa znw byli zwizkowcy z Puaw. Towarzyszyy nam pielgniarki z puawskiego szpitala.
***
Pod koniec miesica do biura przesana zostaa uzgodniona przez zarzdy spek umowa spoeczna. Zwizki kategorycznie ja odrzuciy i zaday powrotu do merytorycznego dialogu. W erze dialogu nie wypada przecie prosi o spenienie da, wane by rozmawia.
Sierpie
Sierpie miesicem trzewoci, a dla wielu ten konkretny sta si miesicem otrzewienia albo przynajmniej pocztkiem tego procesu. W prasie zaczto mwi o tzw. tych zwizkach: W Polsce jest dzisiaj okoo 200 tys. dziaaczy. Co dziesity z nich jest czonkiem organizacji zwizkowej po cichu inspirowanej przez pracodawc w celu unieszkodliwienia innych struktur.
Nie komentujemy, co si bdziemy pastwi nad ssiadami.
***
Tym czasem dialog trwa sobie w najlepsze, o czym donosiy kolejne komunikaty. Ten na przykad dotyczy negocjacji w ramach Zespou ds. dialogu spoecznego: Postulaty zostay szczegowo omwione przez strony i pozostawione do dalszej negocjacji. Strona zwizkowa ma wiadomo, e s to obszary trudne dla pracodawcy, dlatego nie domagano si natychmiastowych rozstrzygni w powyszych kwestiach, a wypracowano pole do dalszych negocjacji.
Natomiast pracodawca w trudnych obszarach wymaga szybkich czy wrcz natychmiastowych rozstrzygni (choby niedawna sprawa wyczenia Kaprolaktamu), ale wwczas zwizkowcy od dialogu nie protestuj. Maj w kocu pole do dalszych spotka. W zwizku z powyszym wystpiono o spotkanie z zarzdem Grupy.
***
Poszerzony Zarzd Zwizku na zebraniu 13 sierpnia br. podj decyzj o udzieleniu Andrzejowi Bartuziemu oraz Andrzejowi Wronie rekomendacji w wyborach do rady nadzorczej.
Wrzesie
To oczywicie miesic, gdy spotkalimy si w Warszawie, by przez 4 dni protestu wyrazi swoje niezadowolenie wobec tego, co wyprawia obecna wadza i ludzie, ktrych ta wadza powouje, by sprawowali nadzr nad publicznym mieniem, np. w spkach z udziaem Skarbu Pastwa. Czonkowie ZZPRC protestowali pierwszego i ostatniego dnia.
***
Wrzesie to rwnie miesic wyborczy. Co wane, obu naszych kandydatw przeszo do drugiej tury wyborw. Uwaamy to za sukces.
***
Po raz kolejny wnioskowalimy o podwyki, o dziwo wikszo organizacji podpisao si pod pismem (poza Kadr), w ktrym mowa bya o 25% podwykach. Przy okazji dowiedzielimy si, e mno si tzw. zwizki w naszym zakadzie i w sumie jest ju 7 organizacji zwizkowych. Co ciekawe, te, ktre zrzeszaj po 8-10 czonkw, zdaj si sdzi, e maj takie same prawo do reprezentacji zaogi jak ten, ktry reprezentuje prawie 1000.
***
Rozpoczy si negocjacje wskanika przyrostu przecitnego miesicznego wynagrodzenia. Pracodawca zaproponowa 3%, strona zwizkowa – 15%.
Padziernik
Andrzej Bartuzi i Jacek Wjtowicz utrzymali swoje stanowiska w radzie nadzorczej, wygrywajc wybory.
***
Negocjacje pacowe. I tu naleaoby postawi kropk, by nie pastwi si nad negocjatorami. Nie powiody si negocjacje wskanika przyrostu przecitnego miesicznego wynagrodzenia. Pracodawca okreli go samodzielnie. Nie udao si te wynegocjowa 25% podwyek, ale jak czytamy w jednym z komunikatw: Strony spotkania ustaliy rwnie zasady dialogu Zarzdu Spki z zakadowymi organizacjami zwizkowymi. Inny komunikat jednego z negocjatorw koczy si nastpujco: Jest szansa, e wiele z nurtujcych nas problemw zostanie dziki dialogowi rozwizanych. Nas nurtuje jeden problem, dlaczego nie zajto si zaatwieniem problemu (w tym przypadku podwyek), ale skupiono si w procesie negocjacji na dialogu? Podczas negocjacji mia miejsce jeden incydent wiele mwicy o sposobie prowadzenia tego, sawetnego ju dialogu. Ot prezes spki chcia ingerowa w tre komunikatu zamieszczonego na stronie naszego zwizku. Nam si takie zachowanie nie mieci w gowach, ale moe byo to praktykowane na innych stronach i tak z nawyku sprbowano u nas? Negocjacje ostatecznie zakoczyy si rozszerzeniem tabeli w kadej kategorii o 4% i podwyszeniem minimalnego wynagrodzenia do kwoty 1750 (nadal nie dogonilimy Biedronki). Na podwyki przeznaczono 8,7 mln z.
Listopad
Negocjacji podwykowych cig dalszy. Podobnie, jak w padzierniku, skupiono si podczas nich na dialogu, co zaowocowao zwoaniem poszerzonego zarzdu, gdy negocjatorzy przerazili si sami, gdy zobaczyli, co im dano do podpisania. Przy okazji znw dowiedzielimy si czego nowego o metodach dialogu w naszej firmie. Ot w modzie jest teraz wybieranie sobie „waciwych” przedstawicieli organizacji, z ktrymi komunikuje si bez porednictwa biura, a do tego stara si ich zobowiza do nieprzekazywania informacji czonkom zarzdu. Ciekawa taktyka? Niektrym schlebia.
Grudzie
Kolejny miesic i kolejne negocjacje. Tym razem premii witecznej. Jak mona przeczyta na forum ZZPRC, negocjacje wyglday tak, e prezes poda kwoty i sposb ich zrnicowania. Tyle w temacie dialogu, ktry wiczono cay rok. Brak podwyek nawet w poowie proponowanej przez zwizki kwocie i usune siganie po to, co rzuci zarzd. To si nazywa monolog panowie, a te roczne wiczenia miay na celu przekucie w waszych gowach definicji monologu w dialog. Ale to tylko zmiana semantyczna, co niestety pokazay kolejne grudniowe wydarzenia.
***
Najlepsz ilustracj do sposobu rozumienia dialogu przez zarzdzajcych zakadami jest zwolnienie zwizkowca – w grudniu, w rocznic stumienia strajku zwolniono dziaacza zwizkowego, ktry omieli si na powanie podchodzi do swoich obowizkw. Stwierdzono, e powodowa konflikt z pracodawc i naraa go na szkody. Przypominamy, e zadaniem zwizkowca jest wykuwanie rozwiza dla dobra pracownikw poprzez wchodzenie w konflikt z pracodawc! Nie ma innej metody, a to do czego prowadzi tak zdefiniowany dialog, jak w puawskich Azotach, to nie kompromisy, ale dyktat jednej strony. Silniejszej, z ktr pracownicy nie maj szans bez pomocy zwizkw, a te w duej mierze nie speniaj swojej roli. Niestety, eby przekona si o tym do czego prowadzi polityka dialogu musielimy czeka wiele miesicy. Dzi widzimy, e to kamstwo i jawna manipulacja opini. Wielu widziao to przez ostatnie lata, gdy wmawiano nam, e za wszystkie plagi, jakie spadaj na pracownikw odpowiada ZZPRC. Ten rok, rok gdy pozwolilimy na eksperyment z dialogiem, uzmysowi pozostaym. Retoryki i dialogu nie da si woy do garnka, a uczestniczenie w kamstwie i oszustwie niestety wielu czyni kamcami i oszustami. O tym te niestety si przekonalimy. |